Napoje izotoniczne to produkty wpisujące się w kategorię żywności funkcjonalnej. Ich przeznaczeniem jest uzupełnianie elektrolitów i witamin. Istotą izotoników jest to, że składniki w nich obecne występują w bardzo zbliżonych proporcjach do płynów ustrojowych człowieka (np. krwi). Dla kogo szczególnie są dedykowane napoje izotoniczne i kiedy warto po nie sięgać? O tym dowiesz się z tego artykułu.
Izotoniki – skład
Podstawowym składnikiem napojów izotonicznych jest woda. Dodatkowo obok niej występują też składniki mineralne, głównie elektrolity – sód potas, magnez i wapń, a także węglowodany proste. Poziom węglowodanów w napojach izotonicznych zwykle mieści się w granicach 6-8 g/100 mL. Węglowodany są źródłem energii, która jak można się spodziewać jest niezbędna dla zapewnienia odpowiedniej efektywności treningu. W składzie izotoników można często też znaleźć witaminy – głównie te z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, biotyna, kwas pantotenowy, kwas foliowy, pirydoksyna) oraz witaminę C, których głównym zadaniem jest przeciwdziałanie zmęczeniu i ochrona komórek naszego ustroju przed stresem oksydacyjnym. Izotoniki niekiedy są również wzbogacane w inne składniki funkcjonalne, np. L-karnitynę i L-glutaminę. Aby spełniały one swoje zadanie muszą cechować się ściśle określoną osmolalnością. W przypadku wspomnianych napojów izotonicznych powinna mieścić się ona w zakresie 270-330 mOsm/kg.
W tym miejscu warto dodać, że dostępne na rynku izotoniki mogą zawierać w swoim składzie również barwniki, sztuczne substancje słodzące i konserwanty. Składniki te są zupełnie zbędne i warto wybierać produkty, które są ich pozbawione.
Napoje izotoniczne – dla kogo?
Izotoniki są stosowane w celu odpowiedniego nawodnienia i uzupełnienia braku elektrolitów, które są najczęściej tracone w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego. Stąd napoje izotoniczne najczęściej są polecane osobom aktywnym fizycznie i profesjonalnym sportowcom, którzy podejmują się uprawiania sportów wytrzymałościowych. Bardzo często sięgają po nie osoby uprawiające m.in.:
Biegi
Kolarstwo
Tenis ziemny
Siatkówka
Przy czym warto wspomnieć, że są one szczególnie przydatne w sytuacji, gdy nasz trening, czy też ogólnie intensywna aktywność fizyczna trwają powyżej 1-1,5h. Napoje izotoniczne najlepiej spożywać w trakcie (od ok. 30. minuty treningu) i po zakończeniu wysiłku.
Warto zwrócić uwagę, że napoje izotoniczne można kupić zarówno w postaci napojów, jak i proszku do samodzielnego rozpuszczenia w wodzie (w określonych proporcjach).
Dodatkowo warto zadbać o dobrze zbilansowaną dietę, dla której izotonik będzie tylko dodatkiem.
Przepis na domowej roboty izotonik
Mało kto zdaje sobie sprawę, że napój izotoniczny może przygotować każdy z nas. Wystarczy zmieszać odpowiedni składniki we właściwych proporcjach. Poniżej podajemy skład domowego izotoniku:
Woda (1L)
Sól (1/4 łyżeczki)
Miód (3 łyżki, 60-80 g węglowodanów)
Sok z cytryny (wyciśnięty z jednej sztuki)
Literatura
Orru S. i wsp.: Role of Functional Beverages on Sport Performance and Recovery. Nutrients, 2018, 10, 10.
Urdampilleta A. i wsp.: Hydration and chemical ingredients in sport drinks: food safety in the European context. Nutr Hosp., 2015, 31, 5, 1889-1899.
