Problemy żołądkowo-jelitowe są powszechne, zwłaszcza u sportowców wytrzymałościowych i często pogarszają wydajność lub późniejszą regenerację. Badania sugerują, że 30–50% sportowców doświadcza takich dolegliwości.
Mogą wystąpić wówczas problemy takie jak zgaga, biegunki, wymioty, bóle brzucha. Większość objawów żołądkowo-jelitowych podczas ćwiczeń jest łagodna i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Natomiast bez wątpienia tego typu objawy mają znaczący wpływ na gorszy wynik zawodnika.
Intensywność fizyczna i trawienie nie idą w parze. Im szybszy będzie trening im szybciej przekroczysz osobisty limit, tym bardziej organizm przełączy się w „tryb rywalizacji” i priorytetowo traktuje te procesy, które odpowiadają za dużą prędkość. Dostępny tlen jest wówczas wykorzystywany przede wszystkim do dostarczania energii mięśniom, podczas gdy wszystkie inne układy, takie jak trawienie, są redukowane do minimum, a w skrajnych przypadkach nawet przełączane na pracę awaryjną.
Jak uniknąć problemów z żołądkiem podczas zawodów?
Oto kilka wskazówek:
- W fazie przed zawodami zaleca się produkty lekkostrawne, takie jak biały chleb, płatki kukurydziane, płatki owsiane lub biały makaron.
- Należy unikać pokarmów trudnych do strawienia, tj, strączki, cebula, czosnek, chili, suszone owoce oraz potraw smażonych.
- W okresie poprzedzającym ćwiczenia należy unikać nikotyny i spożywania napojów zawierających kofeinę i alkohol.
- W przypadku aktywności fizycznej trwającej dłużej niż godzinę, od samego początku oprócz płynów należy również spożywać węglowodany.
- Od dwóch godzin ćwiczeń wzwyż wskazane jest dodatkowe spożycie sodu. Można to zrobić, dodając do napoju odrobinę soli kuchennej (około 2 gramów na litr).
- Jeśli chodzi o tolerancję, indywidualne preferencje są bardzo zróżnicowane, dlatego wcześniej podczas treningu należy przetestować produkty pod kątem ich tolerancji i spożywać je – a zwłaszcza żele – z odpowiednią ilością płynów. Warto przed zawodami poeksperymentować z planem żywieniowym. Pozwoli to zorientować się sportowcowi co działa, a co nie i zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów żołądkowo-jelitowych.
- Jeśli żołądek się buntuje, pierwszą rzeczą do zrobienia jest zwolnienie tempa podczas zawodów.
Ostrożnie z napojami i lekami
Sportowcy, którzy piją płyny bezpośrednio przed zawodami, są znacznie bardziej narażeni na problemy w górnym odcinku przewodu pokarmowego. Głównym tego powodem jest opóźnione opróżnianie żołądka, które zaobserwowano przy zwiększonej intensywności. Z drugiej strony odwodnienie zwiększa ryzyko dyskomfortu żołądkowo-jelitowego. Z tego powodu należy dostosować odpowiednią ilość wody indywidualnie dla każdego sportowca.
Regularne podawanie niektórych leków, takich jak środki przeciwzapalne lub kortyzon, może również powodować problemy żołądkowe.
Diagnostyka
Jeśli problemy żołądkowo-jelitowe utrzymują się przez dłuższy okres czasu u sportowców, należy wówczas przeprowadzić pełną diagnostykę i wykluczyć takie choroby jak SIBO, IBS, nieswoiste zapalenie jelit czy celiakię. Aktywność fizyczna nie jest zakazana z powodu danych chorób, natomiast niezbędna jest odpowiednio dopasowana dieta.
Bibliografia:
- Oliveira E.P., Burini R.C. (2011), Fooddependent, exerciseinduced gastrointestinal distress, Journal of the International Society of Sports Nutrition 8:12
- Jeukendrup A.E., Vet-Joop K., Sturk A., et al. Relationship between gastro-intestinal complaints and endotoxaemia, cytokine release and the acute-phase reaction during and after a long-distance triathlon in highly trained men. Clin Sci (Lond).2000 Jan; 98 (1): 47–55.
- Jeukendrup A.E., Training the Gut for Athletes, Sports Med 2017; 47(Suppl 1): 101–110.
- Lis, D. M. (2019). Exit gluten-free and enter low FODMAPs: A novel dietary strategy to reduce gastrointestinal symptoms in athletes. Sports Medicine, 49(1), 87-97.,
