Neuroplastyczność to zdolność naszego mózgu do adaptacji do zmieniających się w warunków. Neuroplastyczność powoduje, że powstają nowe połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi (neuronami), a struktura mózgu fizycznie się zmienia. Najczęściej neuroplastyczność kojarzy nam się z czymś pozytywnym, jednak zachodzi ona także w kontekście negatywnym – w przypadku kontuzji mózgu czy chronicznego bólu mózg także tworzy nowe połączenia, które zmieniają jego działanie i przystosowują go do nowej sytuacji. Warto zaznaczyć, że mimo iż neuoplastyczność jest najsilniejsza u dzieci, to zachodzi ona także u osób dorosłych, niezależnie od wieku. W tym artykule opiszę jednak, w jaki sposób możemy wykorzystać neuroplastyczność na naszą korzyść.
Medytacja może zmieniać strukturę mózgu
Jednym z najbardziej znanych przykładów wywoływania neuroplastyczności i fizycznych zmian w strukturze mózgu jest medytacja. Badania naukowe wskazują, że osoby medytujące regularnie mają większą gęstość istoty szarej w mózgu, dodatkowo zmniejszają się obszary związane z odczuwaniem gniewu czy lęku, a powiększeniu ulegają te związane ze współczuciem, a także utrzymaniem uwagi. Medytacja to jeden z podstawowych elementów zmniejszających odczuwany stres i bardzo ją polecam.
Aktywność fizyczna jest najważniejsza dla mózgu
Czytelnicy tego bloga to zapewne osoby aktywne fizycznie. Świetnie się składa, ponieważ to właśnie aktywność fizyczna ma najsilniejszy wpływ na zdrowie mózgu, w tym na neuroplastyczność. Duża ilość badań wskazuje, że osoby aktywnie fizycznie mają bardziej rozwiniętą korę przedczołową, która odpowiada za najbardziej ludzkie zachowania, takie jak kontrolowanie impulsów czy patrzenie na długoterminowe skutki naszych decyzji. Oprócz tego aktywność fizyczna, szczególnie intensywne cardio wpływa na hipokamp (”centrum pamięci”) oraz na funkcje wykonawcze. Aktywność fizyczna działa między innymi poprzez zwiększanie stężenia BDNF czy VEGF.
Inne sposoby na wspieranie neuroplastyczności
Jednym z najbardziej znanych czynników wpływających na zdrowie mózgu jest wielojęzyczność, czyli posługiwanie się więcej niż jednym językiem. Osoby, które posługują się co najmniej dwoma językami, mają silnie zmienioną strukturę mózgu, większą gęstość zarówno istoty szarej jak i substancji białej w mózgu, a dodatkowo rzadziej cierpią oni na choroby neurodegeneracyjne. Uczenie się dodatkowego języka jest świetną metodą zadbania o zdrowie, a także strukturę mózgu.
Innym dobrze przebadanym sposobem na wspieranie neuroplastyczności jest ekspresja artystyczna, a w szczególności tworzenie muzyki. Muzycy także mają zdrowsze mózgu, w których tworzy się wiele nowych połączeń, także pomiędzy lewą a prawą półkulą mózgu. Granie na instrumentach muzycznych to także fantastyczna metoda dbania o swój mózg.
Bibliografia:
Costandi, Moheb (19 August 2016). Neuroplasticity. MIT Press. ISBN 978-0-262-52933-4. OCLC 987683015.
Seifert F, Maihöfner C (October 2011). „Functional and structural imaging of pain-induced neuroplasticity”. Current Opinion in Anesthesiology. 24 (5): 515–523.
Luders E, Toga AW, Lepore N, Gaser C (April 2009). „The underlying anatomical correlates of long-term meditation: larger hippocampal and frontal volumes of gray matter”. NeuroImage. 45 (3): 672–678.
Patel AD (July 2003). „Language, music, syntax and the brain”. Nature Neuroscience. 6 (7): 674–681.
Erickson KI, Leckie RL, Weinstein AM (September 2014). „Physical activity, fitness, and gray matter volume”. Neurobiology of Aging. 35 (Suppl 2): S20–S28.
Mechelli A, Crinion JT, Noppeney U, O’Doherty J, Ashburner J, Frackowiak RS, et al. (October 2004). „Neurolinguistics: structural plasticity in the bilingual brain”. Nature. 431 (7010): 757.
